WRỐBLEWSKI, Zygmunt (Florenty)

Po ukończeniu gimnazjum w Grodnie w 1862 r., rozpoczyna studia na Uniwersytecie św. Włodzimierza w Kijowie, na Wydziale Fizyczno-Matematycznym. W 1863 r. Wróblewski bierze udział w powstaniu styczniowym, zostaje aresztowany i zesłany w głąb Rosji. Po sześciu latach niewoli odzyskuje wolność i próbuje kontynuować naukę poza granicami zaboru rosyjskiego, zostaje wolnym słuchaczem na Uniwersytecie Berlińskim. Następnie rozpoczyna asystenturę u profesora Philipa Gustawa Jolly’ego na Uniwersytecie Monachijskim, gdzie przystępuje do badań doświadczalnych. Tam też opublikuje swoją pierwszą pracę naukową pt.: „Badania nad wzbudzaniem elektryczności środkami mechanicznymi”, za którą otrzymuje tytuł doktora filozofii. Następnie zostaje asystentem prof. A. Kundt’a w Strasburgu, razem rozpoczynają badania, których owocem była rozprawa dotycząca dyfuzji gazów. Dzięki tej pracy, w 1876 r. zostaje wyróżniony tytułem docenta na Uniwersytecie Strasburskim. Wtedy rozpoczął pracę naukową dotyczącą badania gazów. Właśnie temu kierunkowi badań poświęcił całą swoją karierę naukową. W 1880 r. Wróblewski otrzymuje stypendium Akademii Umiejętności w Krakowie, co daje mu możliwość krótkiego pobytu w największych angielskich ośrodkach naukowych - Londynie, Oxfordzie i Cambridge oraz rozpoczęcia kolejnego etapu badań nad własnościami gazów pod kierunkiem prof. H. Debraya w Ecolé Normalé Superiéure w Paryżu. Przy użyciu zaprojektowanego przez siebie sprzętu badawczego, Wróblewski wykrył wówczas uwodniony, krystaliczny dwutlenek węgla (CO2·8H2O) a następnie określił jego strukturę. W 1882 r. Wróblewski na stałe powraca do Krakowa i obejmuje katedrę fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. W 1883 r. nawiązuje współpracę z Karolem Olszewskim i rozpoczyna badania nad skropleniem składników powietrza. W kwietniu 1883 r. udaje im się skroplić w stanie statycznym tzw. gazy „trwałe” tlen, azot i tlenek węgla. Wykorzystali do tego zmodyfikowaną przez siebie aparaturę konstrukcji Louisa Cailleteta oraz ciekły etylen i dwutlenek węgla (pod ciśnieniem 1/30 atm.) jako chłodziwo. Osiągnięcie to odbiło się szerokim echem w całym świecie i stanowi największe odkrycie polskiej fizyki XIX w. Stało się ono przyczynkiem do przyjęcia formułowanej wówczas kinetycznej teorii materii. Pod koniec 1883 r. Wróblewski rozpoczyna samodzielne badania, już bez Karola Olszewskiego. Wyznacza gęstość, temperaturę i ciepło krytyczne ciekłego tlenu. Przeprowadza nieudane próby skroplenia wodoru, przy tej okazji udaje mu się zestalić azot, używany jako chłodziwo w trakcie badań. W 1884 r. Wróblewski skrapla wodór w stanie dynamicznym oraz oblicza stałe krytyczne tego pierwiastka. W 1883 r. Wróblewski został powołany na członka Komitetu Naukowego Międzynarodowej Wystawy Elektryczności w Wiedniu, gdzie znalazł się obok L. Boltzmanna, F. Exnera E. Macha, A. Strouhala. W 1886 otrzymuje nagrodę Baumgartnera od Akademii Wiedeńskiej za prace związane ze skropleniem gazów „trwałych”.