KRESS, Wilhelm

Urodzony w niemieckiej rodzinie w St. Petersburgu, uczęszczał tam do niższych klas niemieckiego gimnazjum realnego. W latach 1850-1857 zdobył zawód wytwórcy i stroiciela fortepianów. Następnie wyjechał w podróż po rozmaitych stolicach europejskich.
W 1858 r. przybył po raz pierwszy do Wiednia i pozostał w nim na rok. Po dalszych podróżach powrócił w roku 1864 do St. Petersburga i zajął się problemami podróży powietrznych. Efektem tych zainteresowań była budowa wolno latającego modelu Luftkreisel oraz modelu samolotu z napędem na sprężynę z zegara i śmigło. Sam lot jednak nie powiódł się z powodu zastosowania zbyt ciężkiego silnika.
W 1873 r. K. pojechał na wystawę światową do Wiednia i podjął decyzję o przeniesieniu się tu na stałe. Coraz częściej obok pracy zawodowej zajmował się kwestiami lotnictwa. W 1876 r. powstał model dwuskrzydłowy napędzany i kierowany śmigłem i niewielki model (Luftbicycle; „rower powietrzny”), który unosił się dzięki silnikowi na naciąg gumowy. Wiosną 1877 r. K. ukończył większy model (Aeroveloce), który publicznie zaprezentował. Model ten miał już ster pionowy i poziomy. Wynalazek został w 1879 r. opatentowany w Niemczech (patent nr 8706 z 19 lipca 1879). Również w Austro-Węgrzech otrzymał patent. Było to pierwsze urządzenie „cięższe od powietrza”, które samodzielnie startowało, leciało i lądowało. W roku 1880 opublikował broszurę “Aeroveloce – lenkbare Flugmaschine”. Następny publiczny pokaz miał miejsce 5 marca w Zrzeszeniu Przemysłowym Dolnej Austrii w Wiedniu.
Austriackie Zrzeszenie Inżynierów i Architektów zareagowało na to tworząc 10 grudnia 1880 r. grupę specjalistyczną ds. techniki lotniczej, dla której K. wygłosił szereg odczytów.
Pomiędzy 1882 a 1897 r. powstały plany projektu pod nazwą “elektryczny omnibus wodny”. W 1885 r. K. wynalazł “Cottage-Piano”, fortepian z ukośnie ustawionym pudłem rezonansowym, skośnym pedałem i takim też naciągiem strun w połączeniu komorami akustycznymi. Instrument zajmował tyle miejsca, co pianino, miał jednak pełnię dźwięku fortepianu. Firma Bösendorfer włączyła go wprawdzie do swojego profilu produkcji, ale w sumie okazał się on fiaskiem handlowym.
Gdy w 1888 r. Viktor Silberer organizował w Rotundzie na wiedeńskim Praterze wystawę poświęconą podróżom powietrznym, K. był jedynym wystawcą, który mógł zaprezentować swoje modele w locie. Cesarz Franciszek Józef był pod wielkim wrażeniem tych modeli i odtąd stał się mecenasem i protektorem K. Ponieważ nie istniał wówczas odpowiednio wydajny silnik o stosunku masy do mocy większym niż 5 kg/KM, K. pokusił się o wynalezienie skutecznego silnika. W latach 1889-1891 opracował na papierze „silnik rotacyjny”.
W 1891 r. powstał model ornitoptera. Wielkim sukcesem stał się odczyt wygłoszony 15 grudnia 1891 r. w Wielkiej Auli Austriackiego Zrzeszenia Inżynierów i Architektów, na którym K. zaprezentował modele lotni, wolno latające wiroloty i ornitoptery. Kolejnym krokiem było powstanie helikopterów “Aeroneff” i “Libelle”.
Z roku 1892 pochodził pierwszy projekt „multiplanu”, wielopłaszczyznowej lotni, podobnej do późniejszego większego modelu z Wienerwaldsee. Aby zdobyć wiedzę potrzebną dla budowy wielkiej lotni, K. zaczął w roku 1893/94 uczęszczać w charakterze wolnego słuchacza Wyższej Szkoły Technicznej w Wiedniu na wykłady Johanna von Radingera (→Radinger) z techniki budowy maszyn. 15 lutego 1895 r. zgłosił do opatentowania w Austrii Kaptivschraube (dosł. „śmigło uwięzione”), tj. helikopter ze śmigłami obracającymi się w przeciwnych kierunkach; patent przyznano mu 1 sierpnia 1895 r. Następnie wypróbował model i ustalił eksperymentalnie siły napędowe. Tym niemniej nie otrzymał spodziewanego zlecenia z wojska na helikopter obserwacyjny. W lecie 1896 r. K. odwiedził Ottona Lilienthala w czasie berlińskiej wystawy przemysłowej, który zaprezentował mu lot ślizgowy ze wzgórza. Jednak K. obstawał przy swoim pomyśle lotów motorowych.
Rodzaj hydroplanu nazwany Motorschlittenboot (dosł. „motorowa łódź sankowa”), patent z 11 grudnia 1897 r., miał się poruszać na wodzie, na lodzie i w powietrzu. 18 lutego 1898 r. K. zaprezentował publicznie swój plan zbudowania wielkiej lotni. “Komitet K.” zebrał 40 000 koron, po czym K. wraz ze swymi pomocnikami zbudował w Tullnerbach pod Wiedniem pierwszy hydroplan z silnikiem benzynowym. Wyposażony był on w rozrząd wielokrotny lotek i steru wysokości. Waga całkowita wynosiła 670 kilogramów.
Kiedy w maszynę wbudowano zbyt ciężki silnik Daimlera, przeprowadzano próby na jeziorze zaporowym w Lasku Wiedeńskim. Podczas gwałtownego skrętu w dniu 3 października 1903 r. otwarty od góry pływak nabrał wody i hydroplan zatonął w jeziorze. Rozpoczęta jeszcze w tym samym roku lotnia o powiększonej powierzchni nośnej została doprowadzona tylko do stanu surowego. K. nie miał więcej pieniędzy.
Po projekcie pojazdu balonowego „System K.” pionier lotnictwa skonstruował w 1907 r. „maszynę latającą bez rozpędu” z ruchomymi śmigłami. Urządzenie to miało zostać wykończone przez firmę Lohner w Wiedniu-Floridsdorfie, ale nie doszło do tego. W 1913 r. ukazała się drukiem broszura K. „Die erste Entwicklung der Drachenflieger in Wien” (Początkowy rozwój lotni w Wiedniu), a krótko potem K. zmarł w Wiedniu po długiej chorobie.