WARTHA, Vince
(Winczenz)
* 17. 7. 1844, Rijeka, Chorwacja
† 20. 7. 1914, Budapeszt, Węgry
Chemik
Po ukończeniu gimnazjum W. rozpoczął studia chemii w podówczas jeszcze nader skromnie wyposażonej Politechnice w Budzie, przeniósł się jednak na ETH (Konfederacyjna Wyższa Szkoła Techniczna) w Zurychu, gdzie w 1864 r. ukończył studia zdobywając dyplom. Po powrocie na Węgry otrzymał stanowisko asystenta w Katedrze Chemii na Politechnice. Niezadowolony z sytuacji, w jakiej się znajdował, W. wyjechał do Niemiec, obronił doktorat w Heidelbergu i powrócił stamtąd do Zurychu, gdzie w latach 1865-1867 pracował w Instytucie Chemii jako asystent i „Privatdozent”.
W 1867 r. Politechnika węgierska zaprosiła go do Katedry Mineralogii i Geologii, a W. zaproszenie przyjął. W 1871 r. objął w nowej Wyższej Szkole Technicznej Katedrę Technologii Chemicznej, w której pozostał przez następnych 41 lat. Od 1870 do 1897 r. W. był również dyrektorem biblioteki szkoły. Jego głos był decydujący przy wyborze miejsca na nowy budynek szkoły na prawym brzegu Dunaju. Z powodu poważnej choroby W. – pełniący wówczas funkcję rektora - nie mógł wziąć udziału w uroczystościach otwarcia budynku w obecności cesarza Franciszka Józefa.
W. opublikował szereg prac specjalistycznych, łącznie 500 przyczynków naukowych. Był ponadto redaktorem ukazującego się od roku 1876 czasopisma “Müegyetemi Lapok”. Jego najważniejszym odkryciem było rozszyfrowanie tajemnicy znanej od średniowiecza metalicznie połyskującej emalii z Gubbio. Dzięki wytworzeniu emalii o podobnym oddziaływaniu zakłady Zsolnay w Peczu mogły produkować wyroby porcelanowe z tzw. “emalią eozynową”. Jako specjalista od ceramiki W. brał udział także w tworzeniu Museo Internazionale delle Ceramiche w Faenzie. Opracował ponadto specjalną metodę alkalimetrii, a we współpracy z Ignácem Pfeiferem także metodę ustalania twardości wody.
Od 1873 r. W. był członkiem korespondentem, od 1893 r. rzeczywistym, a od 1909 r. wiceprezesem Węgierskiej Akademii Nauk. W latach 1900-1909 był też czynny jako prezes Węgierskiego Stowarzyszenia Turystycznego.