TUNNER, Peter ( Ritter von)

T. wywodził się z rodziny, która od pokoleń związana była z górnictwem i hutnictwem żelaza w Styrii. Jego dziadek Joseph prowadził w miejscowości Salla (wschodnia Styria) kuźnię wytwarzającą podkowy i gwoździe, młotownię, hutę fryszerską, wielki piec i kopalnie rudy żelaza. Ojciec, Peter T. Starszy (1786-1844) pracował od 1823 r. jako zarządca książęcych zakładów górniczych i żelaznych Turrach, po tym jak zakłady w Salla upadły w wyniku problemów ekonomicznych i technicznych. T. urodził się w Deutschfeistritz, na północ od Grazu, gdzie mieszkał jego wuj Heinrich. Po ukończeniu szkoły podstawowej przeniósł się do swoich rodziców w Turrach. Gwarkowie (górnicy) Rosthornowie zwrócili uwagę na jego szczególne uzdolnienia, wysłali go do Frantschach (Karyntia) i umożliwili mu studia w Instytucie Politechnicznym w Wiedniu w latach 1828-1830. Po kształceniu teoretycznym nastąpiło kilka lat działalności praktycznej i dalszej nauki: zapoznanie się z przemysłem żelaznym w Tyrolu i w Salzburgu, kierowanie zakładami żelaznymi w Mauterndorf, a od 1832 do przełomu 1834/35 r. kierowanie nowo zbudowaną młotownią w Katsch pod Murau.
W okresie pracy T. w charakterze mistrza w młotowni w Katsch realnych kształtów zaczęło nabierać planowane już wcześniej założenie zakładu kształcenia górniczego w Vordernberg. Arcyksiążę Johann, będący siłą napędową tego planu, prowadził rozmowy z wieloma specjalistami w poszukiwaniu kierownika szkoły. Po wizycie w Katsch wybór jego padł ostatecznie na podówczas 25-letniego T., który 15 maja 1836 r. otrzymał mianowanie go na profesora górnictwa i hutnictwa w mającej powstać szkole.
Jego pierwszym zadaniem było odbycie długiej, bo trwającej od października 1835 do grudnia 1837 r. podróży szkoleniowej poprzez całą monarchię, Saksonię, Prusy, Szwecję, Anglię, Belgię, Francję, Wirtembergię i Bawarię. Kolejne, już krótsze podróże zawiodły go w 1838 r. na Węgry i do północnych Włoch. W ten sposób młody Inżynier górnictwaa posiadł niezrównany ogląd całości europejskiego górnictwa żelaznego i fakt ten wyraźnie odzwierciedlił się w jego działalności kierownika szkoły otwartej 8 listopada 1840 r. pod nazwą: Styryjski Stanowy Zakład Kształcenia Górniczego (Steiermärkisch-Ständische Montan-Lehnranstalt) w Vordernberg. T. był też do roku 1874 dyrektorem przeniesionego w 1849 r. do Leoben c.k. zakładu kształcenia górniczego (od 1861 r. Akademia Górnicza). Do 1866 r. wydawał również założony przez siebie “Rocznik górniczy i hutniczy” (niem. Berg- und hüttemännisches Jahrbuch).
Celem T. było doprowadzenie alpejskiego przemysłu żelaznego do możliwości konkurowania na rynkach międzynarodowych. W pierwszych latach koncentrował się na tradycyjnej produkcji żelaza i stali w wielkich piecach na węgiel drzewny oraz w piecach fryszerskich i pudlarskich. Jego najważniejszą publikacją z tamtych czasów jest „Wohlunterrichteter Hammermeister” („Wykształcony młotowy”) (1846) ‒ obszerny, łatwo zrozumiały podręcznik do użytku praktycznego wprowadzający do pracy młotowego przy piecu fryszerskim. T. zaliczał się ponadto do najwcześniejszych zwolenników stosowania koksu w produkcji surówki w wielkim piecu. Poczynając od lat 30-tych XIX w. konsekwentnie opowiadał się też za wstępnym podgrzewaniem dmuchu piecowego.
W późnych latach 50-tych XIX w. T. był jednym z pierwszych zwolenników besemerowania w procesie produkcji stali. W swym zapale dla przybywającego z Anglii i Szwecji wynalazku ukuł nawet w 1861 r. termin Bessemern (besemerowanie) jako nazwę procesu wytwarzania stali w konwertorze. Zaangażowanie jego trafiło na podatny grunt i książę Schwarzenberg postanowił w roku 1861 zbudować w Turrach stalownię besemerowską z dwoma konwertorami przechylnymi (angielskimi). T. mógł tu jako doradca bezpośrednio sprawdzić swoje doświadczenia nabyte podczas podróży do Anglii na wystawę światową w Londynie w 1862 r. W październiku 1863 r. był osobiście obecny przy uruchamianiu pierwszej w Austrii huty besemerowskiej w Turrach. Również w następnym roku T. dostarczał najważniejszych informacji dla budowy stalowni besemerowskiej w Heft (Karyntia). W latach następnych z tą samą konsekwencją angażował się w sprawie wprowadzenia metody Thomasa i metody Siemensa-Martina.
Poza trwającą kilkadziesiąt lat dydaktyką w „jego” szkole i praktycznym wpływem na rozwój górnictwa i hutnictwa alpejskiego T. interesował się do końca życia górnictwem międzynarodowym. Dzięki swym licznym podróżom zagranicznym ‒ m.in. od 1851 r. zwiedzał w oficjalnej misji wszystkie wystawy światowe. ‒ miał on w drugiej połowie XIX w. opinię najlepszego znawcy europejskiego przemysłu żelaznego i jego techniki. To w tym właśnie charakterze otrzymał w 1870 r. zaproszenie cara rosyjskiego do zwiedzenia zakładów żelaznych na Uralu i w Rosji południowej. Sześć lat później było mu jeszcze dane poznać kontynent amerykański przy okazji wystawy światowej w Filadelfii.
W 1838 r. T. ożenił się z Marią, de domo Zahlbruckner (†1882) i z tego związku pochodziło troje dzieci. Po śmierci ukochanej córki Pauli w 1892 r. i po przebytym udarze mózgu jego ostatnie lata życia były naznaczone ciężką chorobą.
T. otrzymał wiele odznaczeń i zaszczytów, m.in. Złoty Medal Besemerowski Iron and Steel Institute (1881), był pierwszym członkiem honorowym Stowarzyszenia Niemieckich Hutników Żelaza (1881). Uczniami T. byli m.in. Franz Kupelwieser, Joseph Gängl von Ehrenwerth, Josef Massenez, Karl Poensgen i Ludwig Beck. O jego zapale do pracy świadczy też dwadzieścia monografii i ponad 200 artykułów w czasopismach.