LIPOLD, Marko
( Vincenc)
* 19. 1. 1816, Mozirje, Słowenia
† 22. 4. 1883, Idria, Słowenia
Geolog i inżynier górnictwa
L. uczęszczał do gimnazjum w Celje, studiował prawo w Grazu i Wiedniu, a następnie górnictwo w Bańskiej Szczawnicy. Mimo nadzwyczajnych sukcesów na studiach i dwóch dyplomów akademickich na posadę przyszło mu czekać pięć lat. Między rokiem 1842 a 1849 pracował jako prawnik i ekspert od spraw górnictwa w rozmaitych miejscowościach monarchii, a następnie do 1867 r. jako geolog w C.k. Państwowym Urzędzie Geologicznym w Wiedniu, gdzie był zatrudniony przy sporządzaniu systematycznych map geologicznych monarchii. Po 17 latach zrezygnował z pracy w Urzędzie, gdy pominięto go przy obsadzaniu stanowiska naczelnego geologa. Powróciwszy do Słowenii kierował przez następnych 16 lat (aż do śmierci w 1883 r.) kopalnią rtęci w Idriji. Jego geologiczne i paleontologiczne studia nad Idriją są po części do dziś niedościgłe. W 1873 r. na wystawie światowej w Wiedniu wystawił mapę geologiczną Idriji z profilami geologicznymi i szczegółowymi opisami obszaru Idriji, za co otrzymał wyróżnienie. Jako kierownik kopalni wychodził od geologicznej struktury pokładów kruszcu. Szczególnie ważny jest jego głos w dyskusji o wieku pokładów w Idriji (1879) - L. obalił dotychczasową hipotezę o ich powstaniu przez sublimację i uzasadnił tezę termalną. Mniej skuteczny okazał się L. przy rozwiązywaniu problemów socjalnych robotników.
L. uchodzi za największego geologa Słowenii, autora 212 prac naukowych. W drugiej połowie XX w. tzw. „idrijańska szkoła geodezyjna” z Ivanem Mlakarem, Ladislavem Placerem, Jožem Čarem i innymi skutecznie nawiązała do lipoldowskiej tradycji.
