BÍRÓ, László (József)

U początków swego burzliwego życia B. podjął studia medyczne na Uniwersytecie w Budapeszcie, jednak ich nie ukończył. Następnie przez jakiś czas zajmował się hipnozą, wykonując jednocześnie zawód urzędnika. Próbował też swych sił jako kierowca wyścigowy, co zaowocowało wynalezieniem przez niego nowego typu mechanizmu zmiany biegów. Odnosił także sukcesy w dziedzinie malarstwa. Na pomysł stworzenia długopisu wpadł w czasie, gdy pracował jako dziennikarz. Był wydawcą gazety „Hongrie-Magyarország-Hungary” („Węgry”), publikującej głównie artykuły dotyczące sztuki. Pismo to nie odniosło sukcesu, a B. rozpoczął pracę w magazynie „Előre” („Naprzód”).

Mając do czynienia z pracą wydawniczą, często irytował się z powodu niedogodności, jakie niosła ze sobą ciągła konieczność napełniania wiecznych piór. Zaobserwowana przez niego stała rotacja cylindrów drukarskich podsunęła mu myśl, że gdyby napełnić umieszczoną w piórze rurkę tuszem, to równomierne i stałe rozprowadzanie tuszu na papier udałoby się zapewnić właśnie dzięki takiemu cylindrowi lub kulce. Od chwili zrodzenia się pomysłu minęło pięć lat, zanim ten niedrogi wynalazek – długopis – osiągnął światowy sukces.

Nie wszystkie swe eksperymenty B. mógł przeprowadzić na Węgrzech. Chroniąc siebie i swoją rodzinę, wyemigrował w roku 1939 do Paryża, a stamtąd do Argentyny.

Jak każdy wynalazek, tak i długopis ma swoją „długą” historię, i podobnie jak w przypadku większości osiągnięć XX wieku, także za nim stał rząd usilnie pracujących specjalistów i żarliwych patronów. Otóż po roku 1888 podjęto kilka prób stworzenia przyrządu do pisania wykorzystującego zasadę podobną jak długopis. Zbliżone do siebie patenty rejestrowano w wielu krajach, jednak żaden z wynalazków nie nadawał się do dłuższego użytkowania. Pierwszy patent B., uzyskany przez niego jeszcze na Węgrzech, pochodzi z roku 1938. Do produkcji nadającego się do użytku długopisu potrzebował on precyzyjnie wykonanych kulek, które dostarczała na jego zamówienie do Argentyny szwedzka firma SKF. Przy pracach nad uzyskaniem tuszu o odpowiedniej gęstości B. początkowo korzystał z pomocy swego brata György’ego, z wykształcenia chemika, później zaś z usług budapesztańskiego przedsiębiorstwa Goy i Kovalszky. Andor Goy także wniósł znaczny wkład w stworzenie długopisu, który wreszcie mógł być produkowany na masową skalę. Jego imię zostało uwiecznione w nazwie wyprodukowanego w latach 40. XX wieku, znanego na Węgrzech modelu „Go-pen”.

Od lat 40. B. prowadził niezależne prace w Argentynie, gdzie dnia 10 czerwca 1943 roku uzyskał patent na swój długopis. Pierwsze długopisy były dostępne w Argentynie po roku 1945. Ilość patentów, jakie B. uzyskał na swój wynalazek w różnych krajach, wynosi około 100. Od śmierci wynalazcy w Argentynie każdego roku, 29 września, w dniu urodzin B., obchodzony jest Dzień Wynalazcy.