GÖDEL, Kurt

G. był słynnym matematykiem, który sformułował możliwości formalizacji teorii matematycznych. Był synem dyrektora fabryki tekstylnej w Brnie, Rudolfa G. (1874-1929) i Mariam Handschuh (*1879). W Brnie uczęszczał do niemieckiego gimnazjum realnego, w którym zdał maturę z wyróżnieniem. Od 1924 r. studiował na Uniwersytecie Wiedeńskim. Krótko po śmierci ojca zrezygnował z obywatelstwa czechosłowackiego i przeniósł się do swego brata do Austrii, który mieszkał tam już od 1925 r. Na uniwersytecie Wiedeńskim G. słuchał wykładów fizyki teoretycznej u Hansa Thirringa i matematyki u Paula Furtwänglera oraz Ottona Hahna. Pociągało go tutaj neopozytywistyczne Koło Wiedeńskie, a w szczególności problemy podstaw matematyki, logiki i filozofii nauki. Szczególniejszy wpływ na G. wywarł Otto Hahn, Karl Menger oraz Rudolf Carnap. Otto Hahn wprowadził G. w 1926 r. do Koła Wiedeńskiego.
Hahn i Carnap zainicjowali w Kole Wiedeńskim w 1926/27 r. obszerną analizę „Tractatus logico-philosophicus” Wittgensteina (Lipsk 1921). Dała ona G. szereg impulsów widocznych w jego pracach z lat 1929-1930, w których zajmował się zasadami zupełności i niesprzeczności systemów zaksjomatyzowanych. W 1929 r. obronił na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Wiedeńskiego pracę doktorską o zupełności rachunku predykatów pierwszego rzędu. Po obronie pozostał na uniwersytecie, gdzie Hahn zaproponował mu w 1933 r. docenturę.
Pobyt w Wiedniu był dla G. znaczący naukowo. Większość jego najważniejszych prac ukazała się w latach 30tych XX w. Na kolokwiach u Mengera poznał Alfreda Tarskiego, poprzez którego nawiązał kontakt z polskimi logikami. Już w 1932 r. miał kontakt z Oswaldem Veblenem, który później założył Institute for Advanced Study w Princeton (USA) Gdy w 1938 r. na Uniwersytecie Wiedeńskim cofnięto G. prawo prowadzenia wykładów, wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie w Princeton prowadził wykłady i do śmierci pracował naukowo.
Po II wojnie światowej G. otrzymał doktorat honorowy na wielu uniwersytetach amerykańskich. Odrzucił natomiast honorowe członkostwo w Austriackiej Akademii Nauk w 1966 r. Na propozycję Einsteina otrzymał w 1951 r. tzw. Einstein Award za obliczenia w zakresie teorii względności (rozwiązanie równania teorii pola Einsteinah), które doprowadziły go do „przestrzeni Gödla”.