HELL, Jozef
( Karol)
* 16. 5. 1713, Štiavnické Bane , Słowacja
† 10. 3. 1789, Bańska Szczawnica, Słowacja
Inżynier budowy maszyn
Jako syn konstruktora urządzeń odwadniających w kopalniach Bańskiej Szczawnicy H. jeszcze w dzieciństwie poznawał problemy kopalnictwa. Kiedy miał 20 lat, zarząd kopalni mianował go asystentem jego ojca, wówczas starszego mistrza maszynowego. Trzy lata później H. przedłożył urzędnikom głównego urzędu książęcego wraz z odpowiednią opinią model swego pierwszego wynalazku - maszyny do odpompowywania wody z kopalni. Opracowany przez H. nowy typ pompy maszynowej okazał się w praktyce lepszy niż stosowane dotąd urządzenia. Dwie pierwsze pompy nowego typu stanęły w 1738 r. w szybie Siglisberg, gdzie H. pracował do 1742 r. W ciągu swego życia zbudował w rewirze Bańskiej Szczawnicy łącznie osiem hydraulicznych maszyn słupowodnych. Maszyny jego były stosowane także w innych regionach. Zasadę wykorzystania statycznego ciśnienia słupa wody do wprawiania w ruch tłoka w cylindrze ustalił już Bélidor w latach 20-tych XVIII w.
Konstrukcje H. łączyły w sobie rozmaite zasady. W ten sposób powstała także jego pompa powietrzna i adaptacja silnika parowego Newcomena. Urządzenia tego rodzaju służyły w drugiej połowie XIX w. do odwadniania dawnych kopalń w Arizonie za pomocą sprężonego powietrza. W 1758 r. H. zbudował atmosferyczne silniki parowe dla szybu Königseg. Zajmował się także rozwijaniem zakładów wzbogacania (tłuczkarnie, pławniska) i budową pomp pożarniczych.
