WERNDL, Joseph

Jako założyciel zakładów Steyr, które w znaczący sposób wpłynęły na rozwój miasta Steyr w XIX i XX w., W. uważany jest. za jednego z najważniejszych przedsiębiorców drugiej połowy XIX w. w Austrii.
W. urodził się jako drugie z ogółem szesnaściorga dzieci małżeństwa Leopolda i Josefy Anny W., które prowadziło fabrykę części składowych broni w dzielnicy Wehrgraben miasta Steyr. Rodzina od dawna zajmowała się kowalstwem. Ledwie dziesięć lat przed urodzeniem W. jego ojciec przestawił kuźnię wytwarzającą narzędzia na zakład produkcji części broni.
Po sześciu latach szkoły w Steyr W. ukończył jeszcze w Wiedniu naukę rusznikarstwa, a w Steyr douczył się wyrabiania pilników.
Z powodu konfliktów z ojcem w kwestii odmiennych metod pracy i pomysłów na unowocześnienia kilkakrotnie opuszczał dom rodzinny, gdyż współpraca wydawała się niemożliwa. Dalekie wędrówki przywiodły go aż do Pragi i Turyngii, w czasie ochotniczej służby wojskowej miał możność rozszerzyć swoje umiejętności zawodowe w c.k. fabryce broni w Wiedniu, a w czasie podróży do Anglii i Ameryki (1852/53 ?) mógł poznać najnowocześniejsze maszyny do wyrobu broni. Ale też każde z tych doświadczeń odsuwało go od konserwatywnego ojca, który bezdyskusyjnie odrzucał jakąkolwiek modernizację zakładu.
W roku 1854 W. osiadł jednak na dobre w Steyr i usamodzielnił się zakładając własną szlifiernię. Niespodziewana śmierć ojca w 1855 r. oznaczała decydujący przełom. W. przejął zakład rodziców, który początkowo jeszcze prowadził wspólnie z matką. W 1863 r. (od maja do sierpnia) znowu wyjechał do centrów północnoamerykańskiego przemysłu zbrojeniowego: do Hartfield i Springfield. Podróżujący z nim mistrz główny zakładu Karl Holub został w Stanach Zjednoczonych nieco dłużej, by zorganizować tu zakup licznych specjalistycznych obrabiarek. W oparciu o tę bazę techniczną W. ze swym młodszym bratem założył w 1864 r. firmę: Josef i Franz W. & Comp., Fabryka Broni i Tartak, i przekształcił w roku 1869 przedsiębiorstwo rodzinne w Austriacką Spółkę Akcyjną Fabryk Broni, poprzednika zakładów Steyr, której dyrektorem naczelnym pozostał do śmierci.
Poprzez wprowadzenie nowoczesnych maszyn, całkowicie nową organizację zakładów, przestawienie się na produkcję kompletnej broni zamiast tylko jej części oraz przez zakup dużych obiektów w Wehrgraben W. zdołał w ciągu jednego dziesięciolecia rozbudować przedsiębiorstwo rodzinne do jednego z największych przedsiębiorstw zbrojeniowych w monarchii.
W połowie lat 60-tych XIX w. W. razem z Karlem Holubem opracowali nowy rodzaj odtylcówki, znanej jako “karabin W.”, który odznaczał się prostą obsługą, znaczną szybkostrzelnością oraz skutecznym zamkiem obrotowym. Przegrana wojna z Prusami w roku 1866, która wyraźnie uświadomiła niższość używanej dotąd w Austrii broni odprzodowej, wobec stosowanej w Prusach odtylcowej, doprowadziła do przezbrojenia armii austriackiej. Zdecydowano się przy tym na nowo powstały “karabin W.”. Po zamówieniu na przebudowę 80 000 karabinów odprzodowych na system odtylcowy nadeszło wielkie zamówienie na 250 000 nowych karabinów, a także zamówienia z innych krajów Europy i spoza Europy. Tym samym położony został kamień węgielny pod jedną z największych fabryk broni w Europie.
Gospodarczemu zastojowi w produkcji broni w początkach lat 80-tych XIX w. próbował W. niezbyt skutecznie zaradzić uciekając się do innej produkcji, np. żarówek elektrycznych, dynam i silników. W 1884 r. otworzył “Pierwszą Wystawę Elektryczną” w Steyr.
Opracowanie nowego karabinu powtarzalnego przez Josefa Mannlichera (→Mannlicher) i związane z tym przezbrojenie wojska austriackiego przyniosło nowe ożywienie w produkcji broni w latach 80-tych XIX w., tak że w roku śmierci W. (1889 r.) fabryka zatrudniała około 9000 robotników. Rodzinna fabryczka, którą przejął z około 450 pracownikami, pod jego zarządem przekształciła się w wielkie przedsiębiorstwo cieszące się międzynarodową renomą.
W. ożenił się w roku 1853 z Caroliną, z domu Heindl, córką szanowanego fabrykanta noży. W 1880 r. został mianowany honorowym obywatelem swego rodzinnego Steyr i odznaczony orderem, który uprawniał go do szlachectwa, jednakże W. zrezygnował z tej możliwości.
Sukcesu, który odniósł w życiu zawodowym, nie dane mu było zaznać w życiu prywatnym. Gdy zupełnie niespodziewanie zmarł w wieku 58 lat, miał już za sobą stratę żony i czworga z sześciorga dzieci. Po jego śmierci obie córki, które go przeżyły, otrzymały tytuł szlachecki. W 1894 r., pięć lat po śmierci W., wystawiono mu pomnik na promenadzie w Steyr zaprojektowany przez Viktora Oskara Tilgnera.