BUZEK, Jerzy
( Jan)
* 27. 3. 1874, Końska k.Trzyńca , Czechy
† 13. 2. 1939, Węgierska Górka, Polska
Odlewnik, hutnik, twórca teorii procesu żeliwiakowego.
Po ukończeniu gimnazjum w Cieszynie w roku 1895 studiował w Akademii Górniczej w Leoben w Austrii, uzyskując dyplom inżyniera górniczego oraz inżyniera hutniczego w 1899 roku. W latach 1899-1911 pracował w zakładach Hutniczych w Trzyńcu, gdzie rozpoczął prace badawcze nad procesem żeliwiakowym. Badania dotyczyły zależności między wydajnością żeliwiaka a rozchodem koksu oraz ilością dmuchu i powietrza potrzebną do spalenia 1 kg koksu. Jerzy Buzek wyprowadził matematyczny wzór ustalając najkorzystniejszą ilość dmuchu w procesie żeliwiakowym, która wynosiła ok. 100 Nm3/m2 przekroju poprzecznego żeliwiaka w ciągu 1 minuty tzw. „liczba Buzka”. Wyniki swoich badań opublikował w artykułach „Zasady dotyczące pędzenia i budowy pieców kopulowych”, „Zużycie koksu i strata surowca na spalanie w piecach kopalnianych” oraz „Ilość i skład chemiczny gazów kopulowych”, zamieszczonych w Przeglądzie Górniczo-Hutniczym (1908 – 1909) i niemieckim czasopiśmie Stahl und Eisen. Prace cieszyły się dużym uznaniem i zyskały rozgłos za granicą. Jerzemu Buzkowi powierzono opracowanie dwóch rozdziałów do słynnego 3-tomowego dzieła Handbuch der Eisen - und Stahlgiesserei pod redakcją C.Geigera (Spalanie tom 1, 1911 i Teoria żeliwniaka tom 2, 1916). W latach 1911 – 1939 pracował w odlewni żeliwa w Węgierskiej Górce, początkowo jako kierownik, od 1913 roku jako dyrektor, a od 1923 roku jako naczelny dyrektor Spółki Akcyjnej „Węgierska Górka”. Rozbudował i zmodernizował odlewnię, ukierunkowując produkcję na odlewy rur żeliwnych metodą odśrodkową. W 1929 roku w zakładzie odlano największą wówczas na świecie rurę o wymiarach: dł. 5 m, średnica 1,2 m. Od roku 1927 był wykładowcą odlewnictwa i wielkopiecownictwa na Wydziale Hutniczym Akademii Górniczo Hutniczej w Krakowie. W 1934 roku habilitował się na podstawie pracy „Teoretyczne uwagi o budowie i pędzeniu płomienników odlewniczych”, którą przedstawił w1933 roku na Międzynarodowym Kongresie Odlewniczym w Pradze. W roku 1935 został profesorem zwyczajnym metalurgii żelaza i odlewnictwa Akademii Górniczo – Hutniczej w Krakowie. W 1934 roku Jerzy Buzek został członkiem korespondentem Polskiej Akademii Umiejętności. Był także członkiem: Akademii Nauk Technicznych, Rady Związku Przemysłowców w Krakowie, Komitetu Normalizacyjnego przy Ministerstwie Przemysłu i Handlu oraz Radcą Izby Przemysłowo - Handlowej w Krakowie. Jerzy Buzek był współorganizatorem Polskiego Związku Przemysłowców Metalowych, powstałego w celu uporządkowania organizacji przemysłu. Był inicjatorem założenia Grupy Odlewniczej GROD, która miała na celu podniesienie poziomu odlewnictwa w Polsce oraz współorganizatorem Stowarzyszenie Techniczne Odlewników Polskich w 1936 roku. W 1938 roku wystąpił wraz z Mikołajem Czyżewskim na Międzynarodowym Kongresie Odlewniczym w Warszawie z referatem „Stopień zgaru składników surówki w zależności od wielkości kawałków wsadu”. Jerzy Buzek w 1931 roku odznaczony został Krzyżem Oficerskim Polonia Restituta.