CZOCHRALSKI, Jan

Po ukończeniu szkoły ćwiczeniowej przy Seminarium Nauczycielskim w Kcyni, rozpoczął pracę w aptece – drogerii dra A. Hebranda w Berlinie, od 1906 roku laboratoriach firmy Kunheim & Co. w Niederschoenweide, od 1907 w laboratoriach koncernu Allgemeine Elektrizitäts-Gesellschaft (AEG). W 1908 roku obronił tytuł inżyniera chemii na politechnice w Charlottenburgu (Berlin). Następnie objął posadę kierownika laboratorium badań czystości rud żelaza i innych metali oraz badania metali i stopów w różnych fazach ich wytwarzania. W 1917 r. rozpoczął pracę w Metallbank und MetallurgischeGesellschaft A. G. we Frankfurcie nad Menem, gdzie zorganizował laboratorium badawcze z zakresu chemii, fizyki oraz mechanicznych i elektrycznych własności stopów aluminium. Prace prowadzone przez niego w tym laboratorium zapewniły mu światową sławę i uznanie. Jest jednym z współzałożycieli Niemieckiego Towarzystwa Metaloznawczego (1919 r.). W 1924 został wybrany wiceprzewodniczącym ww. Towarzystwa. W 1928 r na specjalne zaproszenie prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Ignacego Mościckiego Czochralski powrócił do Polski na stałe. Incydentalnie otrzymał obywatelstwo polskie, ponieważ rząd niemiecki nie zgodził się na wyrzeczenie się przez Czochralskiego obywatelstwa niemieckiego. Dzięki swym niemieckim patentom zgromadził majątek, który pozwolił mu na zbudowanie posiadłości w rodzinnym Kcyniu oraz zainwestowanie znacznych kwot w polski przemysł jak również przeznaczenie części swych funduszy na cele społeczne. W 1929 r. objął stanowisko profesora kontraktowego Katedry Metalurgii i Metaloznawstwa na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej oraz otrzymał tytuł doktora honoris causa tej uczelni. Rozpoczął ścisłą współpracę z Chemicznym Instytutem Badawczym, gdzie zorganizował prężnie działający dział metalurgiczny. W 1930 r. otrzymał nominację na profesora zwyczajnego metalurgii i metaloznawstwa Wydziału Chemii Politechniki Warszawskiej. W 1933 r. objął posadę kierownika Zakładu Metalurgii i Metaloznawstwa Politechniki oraz Instytutu Metalurgii i Metaloznawstwa współpracującego ściśle z Ministerstwem Spraw Wojskowych. Został powołany również na doradcę technicznego Ministerstwa Spraw Wojskowych. W 1932 został jednym z współzałożycieli Towarzystwa Wojskowo -Technicznego, któremu przewodniczył w latach 1932 – 1935. Jednym z najważniejszym osiągnięć Czochrańskiego było opracowanie metody wytwarzania monokryształów metali w 1916 roku, w latach późniejszych udoskonalona przez Czochralskiego. Polegała ona na zanurzaniu i wynurzaniu ze ściśle określoną prędkością, wraz z jednoczesnym obrotem wokół własnej osi płaszczyzny krystalicznej monokryształu będącego zarodkiem krystalizacji w roztopionym i spektralnie czystym monokrysztale o identycznym składzie chemicznym, przy zachowaniu temperatury fazy ciekłej zbliżonej do jej temperatury krzepnięcia. Metoda ta umożliwiała otrzymywanie dużych monokryształów różnych metali i ich stopów. W skali przemysłowej została wykorzystana dopiero w 1950 roku. przez C. K. Teala, J. B. Little’a. W drugiej połowie XX w. metoda opracowana przez Czochralskiego uznana została za najbardziej ekonomiczną i przydatną w przemyśle elektronicznym. Czochralski jest właścicielem bądź współwłaścicielem kilkudziesięciu patentów technologicznych, między innymi na: silumin, bezcynowy stop łożyskowy Bahnmetal B (1924). Opracował również metody badawcze w swojej dziedzinie a mianowicie: pomiar szybkości krystalizacji metali, diagramy krystalizacji, analizę krzywych ogrzewania służących do oceny samoulepszania materiałów, analizę oporności elektrycznej wtrąceń i matrycy – do ilościowego oznaczania wtrąceń niemetalicznych w żelazie i stali, analizę statycznej i dynamicznej charakterystyki styku igła – metal (w tzw. radiomikroskopie) do wykrywania i identyfikacji wtrąceń, orientowanie monokryształów metodami nierentgenowskimi (zapożyczonymi z mineralogii) oraz wiele nowych odczynników np. do trawienia złota. Wprowadził również metody rentgenowskie do analiz metaloznawczych, polegających na badaniu wpływu deformacji na obraz dyfrakcyjny. Opublikował ok. 90 prac w tym podręczniki.