BÓLYAI, János
* 15. 12. 1802, Kluż, Rumunia
† 27. 1. 1860, Târgu Mureş, Rumunia
Matematyk
Już ojciec B. Farkas (Wolfgang) B. był znanym matematykiem. Po ukończeniu kolegium kalwińskiego w Târgu Mureş wstąpił do Akademii Wojskowej w Wiedniu. W 1823 r. w stopniu podporucznika został przeniesiony do Timiszoary, a następnie w 1826 r. do Aradu. Utalentowany młody człowiek interesował się bardzo matematyką. W tych latach utworzył „geometrię absolutną", która rozwiązywała problem aksjomatów równoległych nakreślony już przez Euklidesa. W 1827 r. w stopniu porucznika przeniesiony został do Lwowa. Wcześniej przekazał swemu ojcu rozwiązanie tego problemu sformułowane w języku łacińskim. W 1831 r. ojciec oddał do druku tę pracę liczącą zaledwie 29 stron. Karl Friedrich Gauss, któremu przesłał do Niemiec egzemplarz, pochwalił wprawdzie pracę, ale uznał ją za nieaktualną. W następnym roku tekst ten ukazał się w formie dodatku do pracy ojca pod długim tytułem „Appendix Scientiam spatii absolute veram exhibens: a veritate aut falsitate Axiomatis XI Euclidei …“[Absolutnie prawdziwa nauka przestrzeni: o prawdzie lub fałszu 11 aksjomatu Euklidesa...]. Praca nie spotkała się z większym uznaniem, nie miała też szerszego oddźwięku.
W międzyczasie B. dosłużył się stopnia kapitana i z Lwowa przeniesiony został do Ołomuńca. Ponieważ chorował na cholerę i na malarię, poprosił o możliwość przejścia na emeryturę. Po powrocie do Siedmiogrodu pracował w ciężkich warunkach nad licznymi pracami z zakresu matematyki i fizyki, które nigdy nie ukazały się drukiem. B. pozostawił około 15 000 rękopisów, które do chwili obecnej nie zostały w całości opracowane.
