Subskrybuj e-nowości



Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską. Za prezentowane treści odpowiadają autorzy i w żadnym stopniu nie stanowią one opinii Kommisji Europejskiej.

HEVESY, György (Bischitz)

* 1. 8. 1885, Budapeszt, Węgry
† 5. 7. 1966, Freiburg w Breisgau , Niemcy

Chemik

Pochodzący z zamożnej rodziny H. zdał maturę w gimnazjum pijarów w Budapeszcie, a następnie imatrykulował się na Uniwersytecie Budapesztańskim, ale już w rok później prze­niósł się do Niemiec, gdzie ukończył studia chemii. Wreszcie doktorat zdobył w era­cyjnej Wyższej Szkole Technicznej w Zurychu na podstawie rozprawy na temat termoelektrolizy.
W 1911 r. H. pojechał do Rutherforda w Manchesterze, aby poznać najnowsze wyniki badań nad radioaktywnością, uchodzącą podówczas za najnowocześniejszą gałąź nauki. Rozległa wiedza H. w dziedzinie chemii była wielką pomocą dla Nielsa Bohra, który wówczas również przebywał w Manchesterze. Przyjaźń, która tu się zrodziła, przetrwała całe życie.
W końcu 1912 r. H. i F. Paneth prowadzili w Wiedniu ważne badania nad mało wówczas jeszcze poznanymi izotopami. Badania te doprowadziły H. w 1913 r. do odkrycia wskaźników promieniotwórczych. W 1918 r. został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Budapeszteńskim, w 1919 r. profesorem zwyczajnym. Do jesieni tegoż roku kierował II Instytutem Fizycznym, ale po upadku Węgierskiej Republiki Rad musiał opuścić kraj.
Od 1920 r. H. kontynuował pracę w Instytucie Nielsa Bohra w Kopenhadze. Tu w 1922 r. odkrył przy pomocy modelu atomu Bohra pierwiastek chemiczny nr 72, tj. hafn. W tym samym roku zaczął pierwsze doświadczenia nad wskaźnikami izotopowymi w biologii. W tamtych czasach pracował głównie na roślinach i stosował izotopy ołowiu i toru. W 1926 r. przyjął zaproszenie do Katedry Chemii Fizycznej Uniwersytetu we Freiburgu. W czasie następnych ośmiu lat zaczął stosować tam technikę wskaźników izotopowych na tkance zwierzęcej. Dzięki tym pracom zdołał wykazać, że w komórkach nowotworowych koncentracja bizmutu jest wyższa niż w zdrowych komórkach.
Gdy H. musiał opuścić Niemcy w 1933 r., ponownie zdecydował się na Kopenhagę. Tu odkrył w 1934 r. analizę aktywacyjną lub - jak sam pisał - metodę in vivoznaczników. Jest to niezwykle finezyjna metoda analizy jakościowej i ilościowej, która skierowała H. w sposób ostateczny ku tematom medycznym, biologicznym i biochemicznym.
Szeroki zakres prac H. uwidocznił się z chwilą pojawienia się możliwości sztucznego wytwarzania izotopów. Po odkryciu deuteru udało mu się wykazać przy pomocy ciężkiej wody, jakie procesy zachodzą między złotą rybką a wodą, w której pływa. Natychmiast po odkryciu sztucznej radioaktywności zaczął stosować 32, najpierw badając szkielet, którego stałą regenerację potrafił teraz udowodnić. Podobne doświadczenia przeprowadzał wkrótce także na innych organach. Ustalił prędkość i rozmiar regeneracji, a także drogę i wzrost rozmaitych cząsteczek w organizmie, przy czym wciąż rozszerzał wachlarz używanych izotopów.
Od 1940 r. H. był coraz silniej związany ze Sztokholmem, gdzie znalazł jeszcze lepsze warunki dla swoich badań biologicznych. W tamtych latach interesował się bardzo budową kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA), czym przyczynił się do przyspieszenia badań nad niektórymi nowotworami złośliwymi.
Za zasługi w badaniach nad izotopami H. otrzymał w 1943 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie chemii. Również po tym wydarzeniu kontynuował swoje rozległe badania. Zgłębiał m.in. różne formy metabolizmu i kontynuował prace nad nowotworami, a będąc już w zaawansowanym wieku rozpoczął studia nad hematologią. Po wojnie H. pozostał w Szwecji i przyjął szwedzkie obywatelstwo.

08. 03. 2010 - Wybrane zwycięskie rozwiązanie dla projektu CESA

W zeszłym tygodniu Muzeum Techniki Słowenii we współpracy z Wydziałem Architektury w Ljubljanie, zorganizowało warsztaty architektoniczne GRA, PRZESTRZEŃ, ŚWIATŁO, ...

Więcej >>

05. 01. 2010 - Publikacja słownika online

Pod koniec listopada będziemy z niecierpliwością oczekiwać na publikację słownika online naukowców i wynalazców z Europy Środkowej w języku słoweńskim. Powstanie on w ...

Więcej >>



Izdelava spletnih strani:  Positiva