WEISS, František
* 16. 3. 1717, Trnava, Słowacja
† 10. 1. 1785, Budapeszt, Węgry
Astronom, Matematyk
W. uczęszczał do gimnazjum jezuickiego w Trnawie, wstąpił do zakonu jezuitów i studiował na uniwersytecie w Trnawie i w Koszycach. Następnie był nauczycielem w gimnazjach jezuickich w Skalicy, w Győr i w Koszycach. Od roku 1752/53 W. prowadził wykłady z matematyki na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Trnawie. W 1756 r. rozpoczął regularne obserwacje w trnawskim obserwatorium astronomiczno-meteorologicznym, w którym został dyrektorem. Stanowisko to zachował również w nowym obserwatorium po przeniesieniu uniwersytetu z Trnawy do Budy.
Gdy na Wydziale Filozoficznym w Trnawie utworzono w roku 1770 dziewięć nowych katedr, powołano W. na stanowisko profesora astronomii. Jeszcze w tym samym roku wydział wybrał go na swego dziekana, a w roku 1775 został rektorem.
Obok matematyki w centrum jego prac naukowych znajdowała się astronomia. W. utrzymywał kontakt m.in. z Maximilianem Hellem (→Hell) w Wiedniu, Ruđerem Boškovičem (→Boškovič) w Rzymie, Josephem-Jéròmem Lefrançais de Lalandem w Paryżu, z Nevilem Maskelynem w Londynie. W obserwacjach astronomicznych pomiędzy rokiem 1756 a 1770 wspomagali go asystenci J. Šajnovič i M. Pichler, który został następcą W. na stanowisku dyrektora obserwatorium. Wyniki i ocenę swoich obserwacji astronomicznych i meteorologicznych publikował W. w dziesięciu tomach rocznika “Observationes astronomicae in observatorio collegii academici S. J. Tyrnaviae in Hungaria”. Pozostałe prace ukazały się w czasopismach: “Histoire de l’Académie Royale des Sciences” w Paryżu, “Berliner astronomisches Jahrbuch” Bodego i w “Sammlung kurzer Reisebeschreibungen” Bernoulliego.
