RUSJAN, Edvard

R. wyuczył się zawodu swego ojca (bednarstwo), jako sportowiec pasjonował się jednak przez całe życie lotnictwem. Stacjami w jego życiu były miasta: Triest (1886-1890), Renče (1890-1898), Gorica (od 1898), Zagrzeb (koniec 1910) i Belgrad (początek 1911).
Swoje pierwsze sukcesy publiczne odniósł w zawodach kolarskich. Poznał wówczas ludzi, którzy odegrali istotną rolę w jego późniejszych zainteresowaniach lotnictwem. Pasję do lotnictwa od roku 1897 dzielił ze swym o dwa lata starszym bratem Jože, który był do śmierci jego najbliższym współpracownikiem, a następnie kontynuował jego pracę. Obaj bracia zbudowali w roku 1900 pierwszy model zdolny do lotu.
W 1908 r. postanowili zbudować samolot, jednak zabrakło im zarówno wiedzy technicznej jak i pieniędzy na silnik. Tym niemniej R. postanowił - idąc za wzorem braci Wright - zbudować silnik samemu i w tym celu udał się do inżyniera Franza Millera do Turynu. Miller wspierał uzdolnionego młodzieńca, zdobył dla niego silnik lotniczy Anzani o mocy 25 KM i umożliwił mu udział w międzynarodowym meetingu lotniczym we wrześniu 1909 r. w Brescii (Włochy). Tutaj R. mógł z bliska zobaczyć najnowsze osiągnięcia lotnictwa; tu poznał się też z Louisem Blériotem, który nieco wcześniej jako pierwszy przeleciał nad kanałem La Manche.
Za wzór dla swojego własnego samolotu R. wziął jednak amerykański Curtiss Golden Flyer, który odniósł zwycięstwo w Brescii. Po powrocie do Goricy skonstruował ze swym bratem Jožem oraz innymi pomocnikami dwupłatowiec, na którym Rusjan po kilku zmianach konstrukcyjnych jako pierwszy Słoweniec w dniu 25 listopada 1909 r. poleciał na odległość 60 metrów. W cztery dni później osiągnął już odległość 600 metrów. Do sierpnia 1910 r. obaj bracia zbudowali siedem samolotów, które zostały nazwane zdrobniałą formą imienia Edvarda: Eda. Eda I był dwupłatowcem, Eda II trójpłatowcem typu „kaczka” (z silnikiem pchającym w części ogonowej), Eda III i Eda IV były dwupłatowcami tak jak Eda I, Eda V był wzorowany na jednopłatowcu Demoiselle (Santos-Dumont), Eda VI na samolocie Blériot XI, Eda VII był półtorapłatem. Wszystkie te modele wyposażone były w silniki Anzani, które jednak nigdy nie pracowały bez zarzutu i ograniczały loty do wysokości 50 metrów i czasu kilku minut.
Po licznych niepowodzeniach R. nawiązał współpracę z przedsiębiorcą i konstruktorem samolotów Mihajlo Merćepem z Zagrzebia, w wyniku której w Zagrzebiu powstał pomiędzy wrześniem a połową listopada 1909 r. jego najlepszy samolot -jednopłatowiec o rozpiętości skrzydeł 14,4 m i silniku Gnome o mocy 50 KM. W samolocie tym R. oderwał się od ziemi już po 28 metrach i osiągnął maksymalny pułap ponad 100 metrów. Aby doprowadzić do sprzedaży samolotu m.in. armii serbskiej R. i Merćep zorganizowali w początkach 1911 roku mityng lotniczy w Belgradzie, w którym przeszkodziła jednak wyjątkowo zła pogoda. Mimo to R. odważył się 9 stycznia 1911 r. na lot próbny. Po trzech kilometrach uderzenie wiatru oderwało przy podchodzeniu do lądowania jedno skrzydło. Samolot runął na ziemię, a R poniósł śmierć. Jego brat Jože kontynuował współpracę z Merćepem w Zagrzebiu i do 1914 r. razem zbudowali według planów R. jeszcze trzy samoloty.