Subskrybuj e-nowości



Projekt jest finansowany przez Komisję Europejską. Za prezentowane treści odpowiadają autorzy i w żadnym stopniu nie stanowią one opinii Kommisji Europejskiej.

WEYR, Eduard

* 21. 6. 1852, Praga, Czechy
† 23. 7. 1903, Záboř k. Labské Týnice , Czechy

Matematyk

Z matematyką W. zetknął się, podobnie jak jego starszy brat Emil →W. w Niemieckiej Wyższej Szkole Realnej w Pradze, w której jego ojciec František W. (*1820) był nauczycielem. Aczkolwiek z przyczyn zdrowotnych nie zdołał ukończyć tej szkoły, W. już jako piętnastolatek chodził w charakterze wolnego słuchacza na wykłady matematyki w praskim Instytucie Politechnicznym. W 1868 r. przesłał Akademii Nauk w Wiedniu dwie rozprawy do druku w “Sitzungsberichte” („Sprawozdania z posiedzeń”), z których jedna, o rozszerzeniu twierdzenia Girarda Desarguesa, rzeczywiście została opublikowana.
W roku 1868/69 W. rozpoczął regularne studia w Technicznej Szkole Wyższej w Pradze. W czasie tych studiów ukazały się drukiem dalsze jego prace w “Sprawozdaniach z posiedzeń” Akademii w Wiedniu, w “Crelle’s Journal” i w “Zeitschrift für Mathematik und Physik”. Gdy w 1871 r. ukazał się pierwszy tom sprawozdań Towarzystwa Matematyków Czeskich “První zpráva. Jednotty českých mathematiků”, znajdował się w nim również artykuł W. o przekształceniach rzutowych płaszczyzny. W tym samym roku razem z bratem Emilem opublikował w czasopiśmie “Živa” pierwszą część pierwszego czeskiego podręcznika geometrii rzutowej “Základové vyšší geometrie” („Podstawy geometrii wyższej”).
Po odbyciu służby wojskowej mógł dzięki stypendium zebrać nieco doświadczeń za granicą. Pobyt u matematyka Alfreda Clebscha w Getyndze skończył się jednak tragicznie, gdyż Clebsch w trzy tygodnie później (7 listopada 1872 r.) zmarł na błonicę. Tutaj W. poznał też Felixa Kleina, nie przyjął jednak jego zaproszenia do Erlangen i zamiast tego przedłożył w 1873 r. w Getyndze swoją rozprawę doktorską poświęconą krzywym algebraicznym w przestrzeni. Pozostałą część wyjazdu wykorzystał u J. A. Serreta i u Charlesa Hermite’a na studia nad teorią funkcji eliptycznych. Z Hermite’m pozostawał dłuższy czas w kontakcie, mieli też wspólne publikacje.
Po powrocie do Pragi W. habilitował się w Czeskiej Wyższej Szkole Technicznej, odrzucił natomiast ofertę profesury na nowo powstałym Uniwersytecie w Zagrzebiu. Gdy jego brat Emil wyjechał do Wiednia, praska Wyższa Szkoła Techniczna powołała go w 1876 r. na stanowisko profesora nadzwyczajnego, a w 1881 r. na zwyczajnego. W 1876 r. W. habilitował się także na Uniwersytecie Praskim. Oferty zatrudnienia z Innsbrucku i Czerniowiec w 1878 r. również odrzucił, podobnie jak propozycję w 1890 r. przejścia do Wiednia. Docenturę na Uniwersytecie Praskim przekazał uzdolnionemu matematykowi Ludvíkowi Krausowi, a sam pojechał w roku 1885/86 do Berlina, aby tam słuchać wykładów Karla Weierstraßa i Leopolda Kroneckera. Gdy wreszcie miano go powołać 1 października 1903 r. na Uniwersytet Praski, zmarł nagle na atak serca w czasie wakacji letnich 1903 r.
Od 1875 r. W. był stałym sekretarzem w Towarzystwie Matematyków Czeskich, a od 1882 r. także redaktorem czasopisma “ Časopis pro pěstování mathematiky a fysiky” („Czasopismo dbałości o matematykę i fizykę”). Prace matematyczne Eduarda W. koncentrowały się wokół geometrii i algebry, a także analizy matematycznej. Po artykułach opublikowanych w 1871 r. w czasopiśmie “Živa” powrócił do podręcznika podstaw geometrii rzutowej jeszcze raz w 1898 r. („Geometria rzutowa podstaw 1 stopnia”).
Jego główne zainteresowania obracały się jednak wokół teorii krzywych i płaszczyzn, którym poświęcił wydaną w 1891 r. pracę “Über die Flächentheorie”. Jego prace algebraiczne coraz bardziej koncentrowały się na problematyce algebry linearnej. Innym interesującym go zakresem były macierze, których teoria powstała dopiero po pracy Arthura Cayleya z 1858 r. Swoje wyniki W. zebrał w pracy o teorii form dwuliniowych “Über die Theorie der bilinearen Formen” (1889). Krótko przed śmiercią W. ukazał się jeszcze drukiem jego podręcznik rachunku różniczkowego (1902), który wywołał polemikę między W. i J. V. Pexiderem.

08. 03. 2010 - Wybrane zwycięskie rozwiązanie dla projektu CESA

W zeszłym tygodniu Muzeum Techniki Słowenii we współpracy z Wydziałem Architektury w Ljubljanie, zorganizowało warsztaty architektoniczne GRA, PRZESTRZEŃ, ŚWIATŁO, ...

Więcej >>

05. 01. 2010 - Publikacja słownika online

Pod koniec listopada będziemy z niecierpliwością oczekiwać na publikację słownika online naukowców i wynalazców z Europy Środkowej w języku słoweńskim. Powstanie on w ...

Więcej >>



Izdelava spletnih strani:  Positiva