ŽÁČEK, August
* 13. 1. 1886, Dobešice k. Protivín, Czechy
† 26. 10. 1961, Praga, Czechy
Fizyk
Ž. ukończył w 1905 r. gimnazjum w Czeskich Budziejowicach i studiował następnie matematykę i fizykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze. Doktoryzował się w 1910 r. na podstawie rozprawy “O zjawiskach kapilarnych”. Następnie przez dwa lata studiował na Uniwersytecie w Getyndze u Simona, który zajmował się drganiami wywołanymi przez łuk elektryczny.
Będąc asystentem w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Karola Ž. habilitował się w 1918 r. na podstawie pracy “Studie über Kondensatorenkreise”. Po odbyciu służby wojskowej w nowej stacji nadawczejw Petřínie w Pradze, otrzymał w 1921 r. zaproszenie z Uniwersytetu na stanowisko profesora nadzwyczajnego nowo powstałej Katedry Fizyki Stosowanej. W zimie 1921/22 pracował jako praktykant w Lund w Szwecji w laboratoriach Karla Mannego Georga Siegbahna, późniejszego laureata Nagrody Nobla (1924). Od roku 1922 Ž. nauczał jako profesor zwyczajny fizyki doświadczalnej Uniwersytetu Karola. W latach następnych zajmował się przede wszystkim własnościami magnetronu, odkrytymi i opisanymi w 1921 r. przez Alberta W. Hulla. Hull zdefiniował magnetron jako lampę elektronową, w której strumień anodowy zamiast potencjału siatki sterowany jest przez pole magnetyczne. W odróżnieniu od Hulla Ž. wykazał, że w obrębie wartości krytycznych pola magnetycznego w magnetronie dochodzi do bardzo szybkich drgań pod wpływem okresowych ruchów elektronów pomiędzy katodą i anodą. Ustalił zależność długości fali tych drgań elektronicznych od parametrów magnetronu, która to zależność otrzymała nazwę „relacji Ž.”. Swoje odkrycie opatentował w 1924 r. w Czechosłowacji i w Niemczech.
W roku 1931/32 Ž. piastował urząd dziekana Wydziału Przyrodniczego Uniwersytetu Karola. Po kilkuletniej przerwie w działalności czeskich szkół wyższych w czasie II wojny światowej Ž. mógł podjąć wykłady ponownie w 1945 r. Jednakże tylko na krótko, gdyż po dojściu do władzy komunistów został w 1948 r. zawieszony i emerytowany. Przed 1939 r. Ž. był członkiem Czechosłowackiej Akademii Nauk i Sztuk oraz Akademii Pracy im. J. Masaryka.