PETERLIN, Anton

Po maturze w gimnazjum realnym P. studiował w latach 1926-1930 matematykę i fizykę na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu w Lublanie. Po czterech latach asystentury w Instytucie Fizyki Uniwersytetu w Lublanie wyjechał dla uzupełnienia wykształcenia na okres lat 1937-1939 na Uniwersytet Humboldta w Berlinie i do Instytutu Maxa Plancka w Dahlem. Tu obronił doktorat w 1938 r. na podstawie rozprawy o lepkości rozcieńczonego roztworu z cząsteczkami elipsoidalnymi.
Po powrocie został powołany przez Wydział Techniczny, a w 1940 r. także przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu w Lublanie na stanowisko docenta fizyki. W 1942 r. miał zostać mianowany profesorem zwyczajnym, ale na przeszkodzie stanęły wydarzenia wojenne. Aresztowany przez niemieckie władze okupacyjne spędził kilka lat w więzieniu i dopiero w 1946 r. mianowany został profesorem fizyki. Słoweńska Akademia Nauk i Sztuk wybrała go w 1949 r. na członka zwyczajnego.
W związku z planowaną w Słowenii budową elektrowni jądrowej (w połowie lat 50-tych XX w.) w centrum fizyki znalazła się technologia nuklearna. P., który miał opinię prekursora, wprowadził technikę reaktorów jądrowych do programu studiów uniwersyteckich. Ponieważ jednak równocześnie nie godził się na skrócenie innych programów badawczych, musiał w końcu opuścić uniwersytet w 1960 r. P. przeszedł wówczas najpierw na Uniwersytet Techniczny w Monachium, a w 1961 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie objął kierownictwo laboratorium Camille’a Dreyfusa w Durham (Północna Karolina). Równocześnie prowadził wykłady jako profesor fizyki polimerów na Duke-University w Durham i jako visiting professor na Uniwersytecie w Cleveland (Ohio). W 1973 r. przeszedł do National Bureau of Standards w Waszyngtonie, gdzie po dwóch latach został asystentem dyrektora wydziału polimerów i na tym stanowisku pracował do emerytury w 1984 r.
P. przez całe życie zajmował się badaniami podstawowymi nad cieczami i roztworami, przede wszystkim nad hydrodynamiką i optyką cząsteczek kulistych w rozcieńczonych roztworach. Laboratorium Dreyfusa wyspecjalizowane w badaniu polimerów oraz stanowisko w Waszyngtonie stwarzały mu po temu optymalne warunki. Wyniki jego badań miały znaczenie dla produkcji mas plastycznych, gumy itd.
Bibliografia P. obejmuje około 360 prac naukowych i 80 popularno-naukowych. Od 1973 r. był członkiem Akademii Nauk w Waszyngtonie, a od 1974 r. Akademii Nauk w Nowym Jorku.