STERN, Abraham ( Jakub)

Pochodził z ubogiej rodziny żydowskiej w Hrubieszowie. Kształcił się w miejscowym zakładzie zegarmistrzowskim, gdzie zwrócił uwagę swoimi umiejętnościami konstrukcyjnymi. Za protekcją i pomocą Stanisława Staszica, który nabył dobra hrubieszowskie, przeniósł się do Warszawy celem dalszej nauki. Reszta jego życia zawodowego związana jest z Warszawą. Stern był autorem wielu wynalazków związanych z miernictwem, był konstruktorem udanych mechanizmów liczących. Jego pierwszym wynalazkiem był rodzaj dalmierza z dwoma celownikami do zastosowań w inżynierii i w wojsku zastępujący stolik mierniczy. Inny wynalazek to wózek topograficzny rysujący sytuację i profil terenu w skali /1821/. Był również autorem maszyn dla celów rolniczych. Zaprojektował model młockarni, tartaku, konnej żniwiarki. W roku 1835 zaprojektował urządzenie ochraniające konie, ludzi i powóz przed wypadkiem. Jego najważniejsze wynalazki to konstrukcje maszyn liczących. Pierwszy arytmometr skonstruował w roku 1812 a wykonywał on cztery podstawowe działania: dodawanie odejmowanie mnożenie i dzielenie. W roku 1817 udoskonalił tę maszynę wprowadzając operację potęgowania i pierwiastkowania. Konstrukcje Sterna były bardzo udane i niezawodne w działaniu. W 1816 r., podczas wizyty cara Aleksandra I w Warszawie, Stern demonstrował swą maszynę publicznie. W uznaniu zasług Towarzystwo Warszawskie Przyjaciół Nauk nadało mu kolejno tytuły członka korespondenta /1817/, członka przybranego /1821/ i członka czynnego /1830/ . Informację o swych wynalazkach Stern publikował Rocznikach Towarzystwa Przyjaciół Nauk. Na zlecenie Towarzystwa oceniał również zgłaszane projekty i wynalazki. Prowadził badania wytrzymałościowe metali. Stern był ortododksą żydowskim. Gdy w 1818 r. otwarta została w Warszawie Szkoła Rabinów, Stern przygotowywał plan nauczania w szkole, później był jej dyrektorem. Posiadał dogłębną znajomość Talmudu, był członkiem konsultantem Komitetu ds. Żydowskich / 1825/. Był pisarzem, znawcą i tłumaczem literatury hebrajskiej. Pisał również po hebrajsku, np. O potrzebie nowego tłumaczenia biblii, O potrzebie wskrzeszenia czystej Mojżeszowej nauk. Był również poetą, tworzył poematy etyczne w języku hebrajskim, był recenzentem prac filologicznych. Jego zdolności poetyckie odziedziczył po nim potomek – sławny poeta polski – Antoni Słonimski. Stern czuł się jednocześnie Polakiem- głębokim patriotą, o czym świadczą jego wypowiedzi na forum Towarzystwa Przyjaciół Nauk.